Oranjes in Brussel: René van Chalon, de eerste Prins van Oranje - Nassau

Weleens van René van Chalon gehoord of ook wel bekend als Reinier, Reijnier, Reynaert of Renatus van Nassau?

Het is de eerste graaf van Nassau die Prins van Oranje werd. Willem de Zwijger, de vader des vaderlands van Nederland, erfde van hem die titel op 11-jarige leeftijd. Door deze erfenis moest de jonge Willem naar Brussel verhuizen naar het hof van Keizer Karel.

René van Chalon

Wie was René van Chalon, Prins van Oranje in Brussel?

René was geboren in Breda in 1519 en is overleden in 1544 in Frankrijk. Hij was heer van Breda en de Lek, graaf van Nassau en Vianden. En vanaf 1540 stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelre en Zutphen. 

Zijn vader was Hendrik III van Nassau en zijn moeder was een Française, Claudia van Chalon. René was hun enige wettige zoon. Via zijn moeder kwam de titel "Prins van Oranje" bij hem terecht. In 1530 erfde hij namelijk van zijn kinderloos gestorven oom Filibert van Chalon, het soevereine en in naam onafhankelijke vorstendom Orange (Oranje). Dit is een gebied in Frankrijk dat nog steeds bestaat.

De titel en het bezit van dit vorstendom heeft de loop van de geschiedenis voor de familie Nassau bepaald. Als Prins was René van Chalon aan niemand onderdanig en in principe de gelijke van de Franse koning (François I) en de Duitse keizer (Karel V). Hij was ook niet ondergeschikt aan de paus. René van Chalon voegt zich toe aan de zijde van Karel V om te strijden tegen de Franse koning.

Vanaf het moment dat René de titel 'Prins van Oranje' kreeg noemde hij zich ‘van Chalon’ en niet meer van Nassau. Hij nam ook het wapenspreuk van de familie Chalon over ‘Je maintiendrai Chalon’. De Nederlandse wapenspreuk ‘Je maintiendrai’ ('Ik zal handhaven') is hiervan afgeleid. Als prins van Oranje werd hij in 1531 door keizer Karel V verkozen tot ridder in de prestigieuze Orde van het Gulden Vlies.

Hij huwde in 1540 in Bar-le-Duc met Anna van Lotharingen, ze kregen één dochtertje dat in de wieg al stierf, ze bleven verder kinderloos.

René van Chalon sneuvelde op vijfentwintigjarige leeftijd in dienst van Keizer Karel V bij het beleg van Saint-Dizier in Noord-Frankrijk in 1544.

René van Chalon

Hij werd bijgezet in de grafkelder van de Nassau ‘s in Breda. Zijn hart werd begraven in Bar-le-Duc. De echtgenote van René richtte voor hem een grafmonument op, dat zich nog steeds bevindt in de kerk St. Etienne in Bar-le-Duc. Het monument stelt René´s lichaam voor zoals het eruit gezien moet hebben drie jaar na zijn dood.

René, in dienst van Keizer Karel, verbleef vaak in Brussel. Brussel was het hoofdkwartier van Keizer Karel en René had om de hoek bij Keizer Karel zijn eigen paleis.

Willem de Zwijger wordt prins van Oranje en erft een paleis in Brussel

Hof van Nassau in Brussel

Vlak voor zijn dood had René een testament opgemaakt waarbij hij zijn volle neef Willem van Nassau (de Zwijger) aanwees als zijn erfgenaam.

Keizer Karel keurde de erfenis goed op voorwaarde dat de jonge Willem naar Karels hof verhuisde in Brussel. In Brussel was het voor Willem niet nodig om een huis te zoeken want Willem erfde van René niet alleen de titel ´prins van Oranje´ maar ook één van de meest luxe paleizen van Europa: Het Hof van Nassau.

Het Hof van Nassau was wereldberoemd vanwege zijn kunstwerken (de Tuin der Lusten van Jeroen Bosch hing er onder andere), zijn feesten, zijn keuken en ook vanwege een bed geschikt voor 50 personen. Na een copieuze maaltijd konden de vrienden van Willem (zoals Brederode, Egmont en Horne) heerlijk even uitbuiken op dit grote bed. Het bed is onder andere door Albrecht Dürer beschreven, die zwaar onder de indruk was van het paleis.

Zijn er nog sporen van René van Chalon, Prins van Oranje, in Brussel?

Helaas is het 'Hof van Nassau' gesloopt door Karel van Lotharingen in de 18e eeuw. Van het ´Hof van Nassau´ rest ons alleen nog de Nassaukapel. Op de kunstberg kun je de Nassaukapel nog steeds zien. Het is te bezoeken via de Koninklijke Bibliotheek (KBR).

Nassaukapel, Kunstberg Brussel

Veel straatnamen in Brussel zijn historisch geïnspireerd. Zo vonden we ook een staat die naar René van Chalon is genoemd:

Straatnaam in Elsene, Brussel

Nog meer sporen van de Oranjes ontdekken in Brussel? Wandel met ons mee en ontdek de verhalen, zie onze stadswandeling: Het verhaal van de Oranjes in Brussel

Volg ons ook op Instagram, LinkedIn of contacteer ons op info@ontdekbrussel.nu

#brussel #oranjeboveninbrussel #gidsinbrussel #nieuwinbrussel #weekendjebrussel